هدف: تکنولوژی آموزشی و مدیریت آن نقش مهمی در بهبود وضعیت آموزشی دارد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل مدیریت بلوغ تکنولوژی آموزشی در مدارس ایران انجام شد.   روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، آمیخته (کیفی و کمّی) بود. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی خبرگان حوزه مدیریت آموزشی و تکنولوژی آموزشی و مدیران مناطق آموزش وپرورش شهر تهران در سال 1400 بودند. نمونه این بخش تعداد 14 نفر بودند که این تعداد طبق اصل اشباع نظری و با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری پژوهش در بخش کمّی مدیران و معلمان دوره دوم متوسطه منطقه 19 شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. نمونه این بخش تعداد 169 نفر بودند که این تعداد طبق فرمول کوکران و با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمّی پرسشنامه محقق ساخته بود که شاخص های روان سنجی آنها مورد بررسی و تایید قرار گرفت. داده های این مطالعه در بخش کیفی با روش تحلیل مضمون در نرم افزار MAXQDA-12 و داده های این مطالعه در بخش کمّی با روش مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزارهای SPSS-22 و LISREL-8.8 تحلیل شدند.     یافته ها: در بخش کیفی، یافته های این پژوهش نشان داد که برای مدیریت بلوغ تکنولوژی آموزشی در مدارس ایران 55 مضمون پایه، 15 مضمون سازمان دهنده و 4 مضمون فراگیر شناسایی شد؛ به طوری که شامل مضامین فراگیر مدیریت دانش تکنولوژی آموزشی (با 5 مضمون سازمان دهنده فراگیری دانش تکنولوژی آموزشی، اشتراک گذاری دانش تکنولوژی آموزشی، کاربرد دانش تکنولوژی آموزشی، تحلیل دانش تکنولوژی آموزشی و ارزیابی دانش تکنولوژی آموزشی)، منابع و امکانات تکنولوژی آموزشی (با 3 مضمون سازمان دهنده منابع انسانی، منابع فیزیکی و محتوای آموزشی)، کنترل و هماهنگی بر تکنولوژی آموزشی (با 3 مضمون سازمان دهنده هماهنگی بین سیاست های آموزشی، هماهنگی بین همکاران و نظارت و کنترل بر نحوه اجرا) و زیرساخت های تکنولوژی آموزشی (با 4 مضمون سازمان دهنده زیرساخت های فناوری، زیرساخت های مالی، زیرساخت های دانشی و زیرساخت های فرهنگی و اجتماعی) بودند. در بخش کمّی، یافته های این پژوهش که مدل مدیریت بلوغ تکنولوژی آموزشی در مدارس ایران بر هر چهار عامل مدیریت دانش تکنولوژی آموزشی، منابع و امکانات تکنولوژی آموزشی، کنترل و هماهنگی بر تکنولوژی آموزشی و زیرساخت های تکنولوژی آموزشی اثر مستقیم و معنی دار داشت (P<0.05).     نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر، جهت بهبود مدیریت بلوغ تکنولوژی آموزشی در مدارس ایران می توان زمینه را برای تحقق و بهبود مدیریت دانش تکنولوژی آموزشی، منابع و امکانات تکنولوژی آموزشی، کنترل و هماهنگی بر تکنولوژی آموزشی و زیرساخت های تکنولوژی آموزشی فراهم نمود.

امروزه تکنولوژی مدرن اطلاعات بر موقعیت و عملکرد بسیاری از جوامع، سازمان ها و افراد اثرات قابل ملاحظه ای گذاشته و به موازات پیشرفتهای شگرفی که در این زمینه بوجود آمده است، سرنوشت جوامع، سازمان ها و افراد هر روز بیش از گذشته به این فناوری مدرن گره می خورد. فناوری اطلاعات و ارتباطات مهمترین ابزار استراتژیک برای مدیریت و اداره صحیح همه واحد های آموزشی و اداری در عصر حاضر محسوب می گردد و به دلیل اهمیت اطلاعات در فرایند یاددهی-یادگیری فناوری با محوریت عنصر اطلاعات و دانایی با سرعت چشمگیری در عرصه تعلیم و تربیت در حال توسعه است و نظام های آموزشی و محیط های یادگیری را به چالش فراخوانده است. در این مقاله سعی شد با روش توصیفی – کتابخان های تکنولوژی اطلاعات در مدیریت آموزشی مورد واکاوی قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف نقد کتاب «مقدمات تکنولوژی آموزشی» تالیف دکتر خدیجه علی آبادی انجام شد. در این راستا با استفاده از روش پژوهش نقادی آموزشی، کتاب مورد نظر تالیف خدیجه علی آبادی چاپ شانزدهم سال 1399، مورد نقد قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها، کاربرگ نقد کتاب درسی دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی بود که پس از دریافت و تکمیل  نمون برگ ها  از روش تحلیل محتوای کیفی به منظور تحلیل داده ها استفاده شد. بر اساس یافته ها، مزایای کتاب عبارتند از طراحی مناسب از نظر حجم و شکل، حروف نگاری، کیفیت مطلوب چاپ و صحافی، متن روان و سادگی مطالب، سازواری با ارزش های اسلامی ایرانی، و استفاده از منابع معتبر علمی.  هم چنین نتایج نشان از کاستی های شکلی و محتوای کتاب داشتند که عبارتند از کهنه بودن محتوا و منابع به ویژه در بخش مربوط به رسانه ها، عدم پوشش آخرین سرفصل های مدنظر وزارت علوم، ضعف در تحلیل و نقد محتوا، نداشتن نوآوری و خلاقیت در طراحی و پوشش محتوا، خالی بودن از محتوای علمی رایج در حیطه تکنولوژی آموزشی.

1پژوهش حاضر باهدف تدوین و اعتباریابی بسته آموزشی درس دین و زندگی پایه دهم مبتنی بر تئوری انتخاب انجام شد. روش پژوهش برای مرحله طراحی و تدوین بسته آموزشی، روش توصیفی – تحلیلی با رویکرد سنتزپژوهی آمیخته بود. مضامین اصلی بسته آموزشی و زمان موردنیاز برای آموزش برگرفته از منابع کتبی همچون الگوی مدارس گیلانت گرمار و مقالات و طرح های پژوهشی داخلی و خارجی بود. برای روایی یابی بسته، ضمن استفاده از روش روایی صوری، از روش روایی محتوایی به شیوه کیفی و کمی با پانل خبرگان 14 نفری  استفاده شد. 14 نفر از متخصصان به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شد که 10 نفر در حوزه روان شناسی و دو نفر در حوزه برنامه ریزی درسی و دو نفر هم در حوزه تعلیم وتربیت بودند و از دو ضریب نسبی روایی محتوا و شاخص روایی محتوا استفاده شد. حداقل و حداکثر میزان ضریب نسبی روایی محتوا برای هر آیتم بسته .71/0 و 1 محاسبه شد و میزان شاخص روایی محتوا در عمده جلسات به سمت عدد (85/0)برای تمامی هدف ها در پروتکل آموزشی به دست آمد. نتایج نشان داد بسته آموزشی درس دین و زندگی مبتنی بر تئوری انتخاب برای دانش آموزان پایه دهم از روایی صوری و محتوایی مناسبی بهره مند است و روایی لازم را برای کاربردهای آموزشی و استفاده پژوهشی دارد.

هدف پژوهش حاضر نقد و بررسی کتاب مبانی نظری تکنولوژی آموزشی، تألیف دکتر هاشم فردانش می­باشد. بدین جهت دو بعد شکلی و محتوایی کتاب به شیوه­ی تحلیلی – اسنادی مورد واکاوی قرار گرفته است. رعایت قواعد نگارشی و املایی، روان بودن متن، واژه­نامه انگلیسی – فارسی و نمایه موضوعی را می­توان از امتیازات ظاهری اثر مذکور دانست. با این­حال ارائه پیشگفتار، بیان هدف اصلی اثر، مقدمه و اهداف هر فصل، جمع­بندی، پرسش­هایی برای ارزیابی مخاطب و طراحی مناسب­تر جلد می­تواند از نظر ظاهری به مطلوبیت بیشتر آن کمک کند. در بعد محتوایی، این اثر دارای امتیازاتی همچون نظم منطقی و انسجام درونی، توجه به مبانی این حوزه، واژه­گزینی­های مناسب و اهتمام به منابع معتبر می­باشد. به­روز­رسانی تعریف تکنولوژی آموزشی، ارائه محتوایی در رابطه با مفاهیم سیستم­ها، یادگیری و عملکرد؛ یکدست کردن سبک استناددهی، ارائه روشن­تر برخی شکل­ها و رج­بندی مناسب عناوین می­تواند باعث غنای محتوایی بیشتر این اثر شود. در مجموع این اثر برای آشنایی اولیه با بنیان­های نظری تکنولوژی آموزشی اثر ارزشمندی است و تا حدی نسبی­ می­تواند خوانندگان را با چهارچوب­های کلی و اولیه این حوزه آشنا کند.

این مقاله، مطالعه ای تحلیلی در فلسفه و ماهیت رشته تکنولوژی آموزشی و بررسی ادبیات موجود، دیدگاه دست اندرکاران و نظریه پردازان این رشته علمی می باشد. تکنولوژی آموزشی مانند دیگر پدیده های بشری، نیازمند تامل فلسفی و اندیشیدن در حوزه فلسفه، اهمیت و کاربرد آن دارد. کاربرد موثر جهت حل مشکلات آموزشی، در گرو این امر است که چنین تاملی با دقت کافی صورت پذیرد. در این مقاله فلسفه تعلیم و تربیت، فلسفه آموزش و پرورش، فلسفه تکنولوژی و بالاخره فلسفه تکنولوژی آموزشی بررسی و مورد واکاوی قرار گرفته است. در گذشته از تکنولوزی آموزشی به عنوان رشته ای به منظور رسیدن به آرمان های تربیتی، همچنین تسهیل گر آموزش و یادگیری سخن به میان آمده است. بررسی تاریخچه تکنولوژی آموزشی از ابتدای پیدایش رسمی آن به عنوان یک رشته علمی در چند دهه قبل بیانگر این نکته است که این رشته در ابتدا فقط به عنوان کاربرد ابزار دیداری و شنیداری یاد می شده است. اما بعدها بیشتر به اهمیت آن پی برده شد و به عنوان یک رشته علمی که از یافته های سایر علوم نیز استفاده می کند، وارد عرصه آموزش و یادگیری شده است. امروزه تکنولوژی و طراحی آموزشی به عنوان یک رشته علمی کارآمد برای حل مسایل آموزشی کاربرد دارد و مورد پذیرش قرار گرفته است. همچنین در این پژوهش برای درک ماهیت رشته تکنولوژی آموزشی سه دیدگاه متفاوت - فلسفه و رشد نظریه ها، پژوهش فلسفی و فلسفه های شخصی - در زمینه مبانی فلسفی این رشته بیان شده و در آخر در مورد حیطه ها و کاربرد این رشته بحث شده است.